انواع تراش سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی

قابل ذکر است که در مجموعه یاقوت کویر دوره آموزش تراش دامله و فست به صورت حضوری و با مدرک نهایی فنی و حرفه ای دایر میباشد.

سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی که در طبیعت به صورت خام و نامنظم یافت میشوند برای استفاده در گوشواره، دستبند، آویز، گردنبند و ….باید تراش داده شوند تا به شکل و اندازه مورد نیاز تبدیل شوند. این تراش‌ها به صورتی انجام می‌شود که هم سطح بیرونی سنگ زیباتر دیده شود و هم نور با رد شدن از آن، زمانی که به چشم ما می‌رسد، درخشندگی سنگ را به رخ بکشد.

برای سنگ تراشی انواع و اقسام روش ها وجود دارد که در این مطلب سعی بر ارائه درست آنها داریم.

1- تراش کابوشن دامله یا (cabochon) :

یکی از قدیمی‌ترین روش‌هایی که منبع الهام آن طبیعت بوده تراش دامله و یا گنبدی است. در این روش یک سمت سنگ به‌صورت صاف و سمت دیگر آن به‌صورت محدب (گنبدی شکل) و صیقلی تراش داده می‌شود.

تراشی است بصورت نیمکره ﻛﻪ ﺑﺎ ﻗﺎﻋده ﻫﺎی داﻳره و ﻳﺎ بیضی انجام ﻣﻲ ﺷود و بیشترین ﻛﺎرﺑرد را در نگین انگشتر دارد ﻛﻪ در اﻳران بیشتر درﻣورد ﮔوﻫرﻫﺎی عقیق و فیروزه ﺑﻜﺎر ﺑرده می ﺷود.

2– تراش تخت (Table cut) :

تراشی است که به صورت مسطح با ضخامتی بین 1 تا 3 میلیمتر در شکلهای مختلف دایره و بیضی و انواع چند ضلعی مثل مربع و مستطیل و … انجام می شود و کاربرد آن در انواع زیورآلات است و بیشترین مصرف آن از سنگ انیکس یا عقیق سیاه می باشد.

3- تراش فست (Faceting) :

تراش فست یا جواهرسازی، ادغام شگفت انگیزی از مهندسی و هنر است. از طریق یک فرآیند مکانیکی از تراش فست (زاویه دار). روی قطعه ای از بلور، گوهرهای شگفت انگیزی ایجاد می شوند.

برای تنظیم فست یا همان سطوح باید از سه عنصر اساسی پیروی نماییم:

• زاویه تراش فست
• چرخش جواهر
• عمق ایجاد تراش

این سه عنصر اساسی کاملا مشخص میکند. که یک جواهر چگونه برش میخورد، و چگونه میتواند درخشان و پر تلالو شود. اینکه چگونه تنظیمات را انجام دهیم، از دستگاهی به دستگاه دیگر کمی متفاوت است. با این حال، تمام دستگاه ها طبق اصول مشابه عمل می کنند.

4- تراش فانتزی (Fancy cut) :

تراش فانتزی تراشی است برگرفته شده از طرحهایی آشنای عموم مانند اشک، قلب، ماه، ستاره، خورشید و … که به شکلهای دفرمه و سلیقه ای هر هنرمند تراشنده انجام می شود و بیشترین مصرف آن به صورت گردنبند و گاه گوشواره مورد استفاده قرار می گیر.

5- تراش هنری:

تراش هنری شامل طرحهای پیچیده و پرکار می باشد که شامل گل ها و تندیس ها می شود و هنر تراشنده با اقتباس از طبیعت و یا طراحی نوین خود به شیوه های ابداعی در به کارگیری ابزار آلات در فرم های تراش آثار خود به وجود می آورد.

انواع تراش فست:

• تراش برلیان (Brilliant Cut):

• تراش بریولت (Briolette Cut):

• تراش کوسن یا بالشتی (Cushion Cut):

• تراش مارکیز (Marquise Cut)‌:

• تراش گل سرخ (Rose Cut):

• تراش باریونی (Barrion Cut):

این نوع تراش سنگ‌های قیمتی از جمله تراش‌های ترکیبی است که در آن چند سنگ (Pavilion) به صورت گرد و یا همانند برش برلیان و قسمت تاج (Crown) به صورت پلکانی تراش داده می‌شود. شکل کلی سنگ می‌تواند به صورت مربع، مستطیل یا مثلث باشد. این تراش معمولا نسبت به تراش‌های دیگر عمیق‌ تر به نظر می‌رسد و در صورتی که از بالا به سنگ نگاه کنیم تصویری شبیه به یک صلیب در آن می بینیم. چنین ویژگی‌هایی به طراحان این امکان را می‌دهد که به جلوه‌های بصری ایجاد شده بر اثر پخش نور در سنگ تمرکز بیشتری داشته باشند. گاهی اوقات در سنگ پدیده چشمه نوری (Foundation of Light) دیده می‌شود.

• تراش باگت (Baguette Cut):

این نوع تراش به صورت مستطیل کشیده و پلکانی می‌باشد و نام آن از نان باگت فرانسوی گرفته شده است. تراش باگت طراحی‌هایی که برگرفته از سبک‌های دکوراتیو نظیر آرت‌دکو (Art Deco) فرانسوی بسیار کاربرد دارد و امروزه پس از حدود ۱۰۰ سال مجددا مورد توجه قرار گرفته است.

• تراش پرنسس (Princess Cut):

• تراش فروزان (Radiant Cut):

در سال ۱۹۷۰ یکی از بهترین هنرمندان سنگ‌تراش به نام گرسباد این تراش را ابداع کرد. در تراش فروزان، شکل کل سنگ به صورت هشت ضلعی است که در آن بین ۶۸ تا ۷۲ صفحه روی سنگ به وجود می آید که درخشش خاصی در سنگ به وجود می‌آورد.

• تراش اسچر (Asscher Cut):

این تراش‌ها عمدتا مربع یا مثلث هستند اما با نگاه به سنگ از بالا به نظر هشت ضلعی یا شش ضلعی هستند. به همین دلیل این برش از برش پلکانی براق تر است.

• تراش قلب (Heart Cut):

یکی از زیباترین تراش سنگ‌های قیمتی است که معمولا به نشانه عشق استفاده می‌شود. تراش صفحات روی آن شبیه برلیان است و باید به هنگام خرید سنگ‌هایی با این برش به کیفیت و تقارن سنگ بسیار توجه کرد.

• برش بیضی (Oval Cut):

این برش از زیر مجموعه‌های برش برلیان است که در آن شکل سنگ به صورت بیضی تراش داده می‌شود در سال‌های اخیر بسیار در انگشترهای نامزدی و ازدواج مورد توجه بوده چرا که انگشتان را بلندتر و باریک‌تر جلوه می‌دهد.

• برش اشکی (Pear Cut):

از دیگر مجموعه‌های برش برلیان است که شکل سنگ در آن ترکیبی از گرد و مارکیز می‌باشد. منحنی‌های کناره سنگ باید کاملا قوس‌دار و بدون لبه‌های تیز باشد.

تجهیزات تراش سنگ

حال که با دسته بندی تراش ها آشنا شدیم باید بدانیم برای انجام تراش بر روی سنگ به چه ابزاری نیازمندیم. ابزار و تجهیزات لازم برای گوهرتراشی شامل موارد ذیل است:

• دستگاه برش سنگ
• تیغ برش
• دستگاه پرداخت
• دستگاه سنباده
• دستگاه فرز
• دستگاه تراش الماسه(فست)
• گوشی و عینک جهت رعایت نکات ایمنی
• مته الماسه برای ایجاد طرح بر روی سنگ قیمت