حتی اگر تا به حال یاقوت را از نزدیک ندیده باشید، حتماً بارها از دوران کودکی نامش را در وصف دانه‌های انار شنیده‌اید. اما اینبار در این مقاله از درنیکا جم به سراغ نوع دیگری از سنگ ارزشمند یاقوت یعنی یاقوت کبود رفته‌ایم. یاقوت کبود، که به عنوان روبی یا یاقوت قرمز معروف است، یکی از سنگ‌های قیمتی معتبر است که مورد استفاده در صنعت جواهرسازی قرار می‌گیرد. این سنگ، پس از الماس، دومین سنگ سخت در جهان است که مقاومت زیاد آن باعث شده تا بسیاری از طراحان جواهرات از آن استفاده کنند.
یاقوت کبود از خانواده کوراندوم است که از کانی‌های سنگ‌های آذرین محسوب می‌شود. این سنگ از گونه آلومین (اکسید آلومینیوم) به دست می‌آید و ممکن است دارای مقدار کمی ناخالصی از عنصرهایی مانند تیتانیوم، مس، منگنز، کروم و آهن باشد.
حضور یاقوت کبود در طراحی جواهرات باعث افزایش قیمت و ارزش مادی آنها می‌شود و به آنها زیبایی و جذابیتی خاص می‌بخشد.
نحوه تشکیل:
یاقوت کبود در زیر سطح زمین در طی میلیون‌ها سال تشکیل می‌شود. این سنگ‌ها نتیجه‌ی فرآیندهای متعددی هستند که شامل دما و فشار بالا می‌شود. در شرایط ایده‌آل برای این فرآیندها، یاقوت کبود شکل می‌گیرد.
زمانی که ماگمای مایع در اعماق زمین خنک می‌شود، به مواد معدنی اجازه می‌دهد که متبلور شوند. بهترین و خالص‌ترین اشکال کوراندوم، که به نام یاقوت کبود نیز شناخته می‌شود، همین مواد معدنی هستند که طی این فرآیند که میلیون‌ها سال طول می‌کشد، تبلور مجدد می‌یابند.
یاقوت کبود، اگرچه ماده معدنی است، اما با الماس تفاوت دارد. الماس و یاقوت کبود هر دو از مواد معدنی هستند، اما دارای خصوصیات مختلفی هستند.
تاریخچه یاقوت کبود:
یاقوت کبود هزاران سال پیش کشف شد. قدمت آنها به اولین معبد، 957 قبل از میلاد باز می گردد، زیرا یاقوت کبود یکی از دوازده سنگ قیمتی مورد استفاده در سینه بند کاهن اعظم بود. معلوم نیست اولین کسی که یاقوت کبود را کشف کرد که بوده است.
معادن:
معادن مهم یاقوت کبود در كشورهای استرالیا ، سریلانكا ، تایلند ، برمه ، كامبوج ، كشمیر , كنیا ، تانزانیا ، افغانستان و ماداگاسكار قرار دارد. دو معدن مهم در تایلند كه شهرت جهانی دارند عبارت اند از :
معدن چانتابوری CHANTABURI و كان‌جان‌بوری ،كه چانتابوری محل عمده معاملات سنگ یاقوت در دنیا میباشد.
امروزه تایلند از مشهورترین مراكز مهم تراش سنگ یاقوت و دیگر انواع سنگ های جواهری است و در حال حاضر یكی از كشورهای عمدهِ صادر كننده در این زمینه به حساب می آید. علاوه بر این از گذشته، معادن یاقوت كبود كشمیر در دنیا مشهور بوده است، زیرا سافایرهای استخراجی از این منطقه دارای رنگ و جلای زیبا بوده و مرغوبیت بالایی دارند.
بزرگ ترین و مشهورترین یاقوت کبود ستاره ای تراش داده شده در دنیا عبارتند از:
۱. یاقوت کبود ستاره هند با وزن ۵۳۶ قیراط که در موزه نیویورک می باشد.
۲. یاقوت کبود لوگان باوزن ۴۲۳ قیراط که در جواهرات ملی آمریکا می باشد.
٣. یاقوت کبود ستاره آسیا با وزن ۳۳۰ قیراط که در موزه واشنگتن می باشد.
در تاریخ ایران، یاقوت کبود به عنوان یکی از سنگ‌های قیمتی مورد استفاده میگرفته و جایگاه خاصی در فرهنگ و تمدن ایران داشته است. این سنگ برای تزئینات و جواهرات بسیار مورد علاقه بوده و در ادبیات و هنر ایرانی نیز به آن اشاره شده است.
به عنوان مثال، در شاهنامه فردوسی، یاقوت کبود به عنوان یکی از جواهراتی که در تخت جمشید قرار داشته، ذکر شده است و این نشان از ارزش و اهمیت آن در زمان‌های باستانی ایران دارد. همچنین در دوره صفویه، یاقوت کبود برای تزئین ساختمان‌ها و معابد مورد استفاده قرار گرفته است.
به طور کلی، یاقوت کبود در تاریخ ایران نه تنها به عنوان یک سنگ قیمتی، بلکه به عنوان یکی از نمادهای تمدن و فرهنگ ایرانی شناخته شده است و نقش مهمی در جواهرسازی و تزئینات فرهنگی این سرزمین داشته است.
خواص و فواید جسمی یاقوت کبود :
از خاصیت جسمانی یاقوت کبود، تقویت آگاهی روان بینی است که با قرار دادن آن بر روی پیشانی و کار با چاکرای ششم یا چشم سوم، این امر ممکن است. همچنین سنگ‌های سفایر آبی، ارغوانی و سفید، برای از بین بردن انرژی‌های منفی و جریان آن در سراسر چاکراها، بسیار مفیدند. این سنگ قدرتی برای تقویت و آرام کردن اعصاب بدن دارد و برای درمان برخی از بیماری‌های عصبی مانند صرع، رعشه، سردردهای عصبی و میگرن مفید است. همچنین برای درمان سرگیجه، بی‌خوابی، دردهای روماتیسمی و مفصلی، دردهای جراحتی و نقرس کاربرد دارد.
استفاده از آب یاقوت کبود برای شستشوی پوست و مالش آن بر روی پوست، می‌تواند جوش‌های صورت و حساسیت‌های پوستی را کاهش دهد و برای درمان تیروئید، بیماری‌های لوزه‌ها و تقویت تارهای صوتی نیز مؤثر است.
خواص یاقوت کبود به شما کمک خواهد کرد تا به رؤیاها و آرزوهای مادی خود دست یابید و همچنین با افزایش رزق شما، از ثروت خود نگهداری کنید. این سنگ همچنین به حفظ نگرش متعادل و تمرکز کمک میکند.
یاقوت آبی، انصاف و وفاداری را در بین شرکا و کارمندان افزایش می‌دهد و در شرایط ناعادلانه، اگر حق با شما باشد، به حق شما تأثیر مثبتی می‌گذارد.
خواص و فواید معنوی یاقوت کبود :
۱- عبد خیر نقل کرده است که حضرت علی(ع) بر روی انگشتر یاقوت خود ذکر : (لا اله الا الله الملک الحق المبین) حکاکی شده بوده که برای شرافت و نجابت این انگشتر را در دست می کردند.
۲- اولین کوه‌هایی که به ولایت امام علی شهادت دادند سه کوه عقیق، فیروزه و یاقوت بودند.
۳- در باب خواص یاقوت کبود در حدیثی حضرت امام رضا (علیه السلام) آمده است : هر کس انگشتر این گوهر را در دست کند فقیر نمی شود و این از مهم ترین خواص انگشتر یاقوت کبود میباشد.
۴- در بیان معتبر از امام علی بن موسی الرضا (علیه السلام) در باره خواص انگشتر یاقوت کبود منقول است که انگشتر یاقوت کبود در دست کنید که غم را از بین می برد.
۵- امام صادق (علیه السلام) خطاب به مفضل بیان کردند: دوست دارم هر مسلمانی پنج انگشتر در دست کند: حدید صینی، فیروزه و یاقوت و عقیق و دُرّ نجف.
تشخیص یاقوت کبود اصل از سنگ فیک و مصنوعی:
از آنجایی که دیگر برای هر چیز ارزشمندی نوع فیک و تقلبی وجود دارد هنگام خرید زیورآلات با نگین یاقوت کبود باید این مسئله را در نظر داشته باشید که برای چنین سنگ ارزشمندی هم گزینه‌های مشابه تقلبی موجود است. قطعاً ساده‌ترین راه برای اطمینان از اصالت سنگ یاقوت، خرید از یک گالری معتبر است اما راه‌های دیگری هم برای اطمینان از اصالت سنگ یاقوت کبود وجود دارد.
اولین راه کار ساده برای تشخیص اصالت یاقوت کبود انجام تست تنفس است. برای اینکار سنگ یاقوت را هنگام بازدم جلوی دهان خود بگیرید تا بخار کند. اگر بخار تشکیل شده ۱ یا ۲ ثانیه بعد محو شد می‌توان گفت احتمال فیک بودن سنگ کم است. سنگ‌های فیک معمولا بخار را تا 5 ثانیه بر روی خود نگه می‌دارند.
راه دیگر در تشخیص اصالت، توجه به رنگ و میزان درخشش آن است. یاقوت اصل رنگ آبی ماتی دارد اما با این وجود درخشش آن به وضوح مشخص است. سنگ‌های فیک یا تقلبی یا چهره بسیار کدری دارند که این امر به سادگی در یک نگاه قابل تشخیص است.
روش بعدی برای تشخیص بررسی حباب‌های هواست. جالب است بدانید که یاقوت‌های کبود مصنوعی شیشه‌هایی هستن که تحت فشار در فرایند شبیه‌سازی به یاقوت تبدیل می‌شوند اما در طی این فرایند ممکن است حباب‌های ریزی از هوا داخل سنگ ایجاد شود که باچشم قابل تشخیص است. پس اگر در داخل یاقوت کبود حباب هوا دیدید، به فیک بودن آن اطمینان پیدا کنید.
یاقوت کبود سنگ سخت و مستحکمی است که به ندرت خراش برمی‌دارد. برای تشخیص اصالت سنگ می‌توانید روی آن را به وسیله یک شی سخت مانند سکه یا حتی ناخن بخراشید. یاقوت اصل به هیچ عنوان با چنین برخوردهایی خراش برنمی‌دارد.
توجه به میزان بازتاب و درخشش سنگ‌ها نیز به تشخیص اصالت سنگ کمک میکند. برای اینکه بازتاب سنگتان را ببینید کافیست به اتاق تاریکی بروید و نور چراغ قوه را از بالا به سنگ بتابانید. یاقوت کبود اصل در این شرایط تنها نوری به رنگ خود منعکس میکند. اما یک سنگ فیک به خصوص اگر از جنس شیشه باشد رنگ‌های زیادی را بازتاب می‌دهد.
و اما آخرین و بهترین راه برای اطمینان از اصالت سنگ یاقوت کبود مراجعه به فردی متخصص و معتمد است.در گالری درنیکا،کارشناسان خبره در آزمایشگاه گوهرشناسی این مجموعه در حال فعالیت هستند تا اطمینان از بابت اصالت خرید شما را به ارمغان آورند.